Welkom bij ‘Transformative Tales: Voices of Empowerment’, een interviewserie die zich richt op inspirerende vrouwen die actief betrokken zijn bij het aanpakken van urgente kwesties zoals ongelijkheid, sociale rechtvaardigheid en klimaatverandering. Met deze interviews streef ik ernaar de stemmen en verhalen van vrouwen die een verschil maken in onze wereld te versterken. En met vrouwen bedoel ik iedereen die zich als vrouw identificeert. Hun ervaringen, inzichten en initiatieven zijn onschatbare inspiratiebronnen voor ons allemaal!
Laten we samen het verschil maken, één verhaal per keer! 🌟
Chihiro Geuzebroek: het verband tussen de klimaatcrisis en koloniale geschiedenis
Van jongs af aan voelde Chihiro Geuzebroek al een sterke drang om een verschil te maken. Zo zamelde ze als kind geld in voor goede doelen door zelfgemaakte armbandjes en tekeningen te verkopen. Op school was ze boos omdat er geen vakken waren zoals vrede stichten. “Ik vond alles zo oppervlakkig,” herinnert ze zich. En als ze achterop de fiets bij haar moeder over de boomwortels onder het asfalt hobbelde, maakte ze zich zorgen over de bomen die ingemetseld waren. “Ik vond dat ze vrije ruimte hoorden te hebben. Ik was nog te jong om in termen als ‘waardig bestaan’ te denken, maar ik voelde enorme solidariteit met de web van het leven,” aldus Chihiro.
Deze vroege ervaringen vormden de basis voor haar latere betrokkenheid bij de klimaatbeweging. Tegenwoordig spreekt Chihiro zich veelvuldig uit tegen klimaatonrechtvaardigheid door middel van haar werk als kunstenaar, filmmaker, schrijver, spoken word-artiest en songwriter, met protestsongs zoals ‘Shell Must Fall’ en ‘Death by Plastic’. Ze heeft trainingen gegeven over klimaatrechtvaardigheid aan organisaties zoals Friends of the Earth, Greenpeace en Extinction Rebellion en tentoonstellingen gemaakt over Inheemse gemeenschappen in Nederland en 100 jaar verzet tegen Shell. Chihiro is ook medeoprichter van de Aralez Foundation, een platform dat activisten en kunstenaars verenigt om te pleiten voor dekolonisatie en herstelmaatregelen.
Klimaatcrisis: een koloniale crisis
Dekoloniale klimaatrechtvaardigheid stelt dat de klimaatcrisis niet alleen een kwestie van uitstoot is, maar diep geworteld is in de geschiedenis van kolonialisme, waar genocide en ecocide – structurele vernietiging van ecosystemen – hand in hand gaan. Voorvechters stellen dat veel van de huidige milieuproblemen voortkomen uit de manier waarop koloniale machten landen en hulpbronnen hebben gebruikt en blijven misbruiken.
“Klimaatverandering is letterlijk daar begonnen,” zegt Chihiro. “Inheemse volkeren beschouwden de aarde als iets waar ze deel van uitmaakten, terwijl kolonisten het als hun eigendom beschouwden.” Ze wijst op de schadelijke drang naar groei binnen het koloniale kapitalisme: “Volgens de wet van behoud van energie groeit er niets zonder dat iets anders afneemt. Dus, met de accumulatie van kapitaal en eigendom zien we bodemverarming en een afname van biodiversiteit.”
Menselijke en ecologische verwoesting
Ze noemt de kolonisatie van de Amerika’s als voorbeeld van hoe koloniale agressie zowel de bevolking als de ecologie heeft verwoest. De systematische uitroeiing van buffels door het Amerikaanse koloniale leger verminderde hun populatie van 30-50 miljoen tot minder dan duizend. Voor Inheemse volkeren was de buffel een cruciale voedselbron, een integraal onderdeel van hun cultuur en een essentieel element in hun ecologische systeem. Door de buffel bijna uit te roeien, wilden de kolonisten het levensonderhoud en de culturele praktijken van deze gemeenschappen vernietigen, waardoor hun overleving extreem moeilijk werd.
Deze daad toont aan hoe koloniale overheersing zowel menselijke als ecologische verwoesting veroorzaakte, wat het belang van dekoloniale klimaatrechtvaardigheid onderstreept.
Invloeden uit het verleden
Geboren uit een Nederlandse moeder en Boliviaanse vader, kwam Chihiro van jongs af aan in aanraking met antikolonialisme, antimilitarisme en anti-onderdrukking. Reflecterend op haar Boliviaanse wortels noemt ze Potosí, de geboorteplaats van haar opa: “Daar bevond zich de grootste zilvermijn ter wereld. Onder koloniaal bewind werkte deze mijn met een slavensysteem, waardoor de gezondheid en levensverwachting van zowel mensen als het milieu afnamen. De vervuiling en onderdrukking zijn tot op de dag van vandaag voelbaar.”
Chihiro’s Nederlandse achtergrond wordt gekenmerkt door verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Haar grootouders zaten in het verzet en haar opa werd verraden en naar een concentratiekamp gestuurd, wat haar een sterk antimilitaristisch gevoel gaf.
Klimaat en militairisme
Hoewel antimilitarisme op het eerste gezicht niet direct verband houdt met de klimaatbeweging, legt Chihiro uit dat er wel degelijk een verband is: “Wist je dat het militaire systeem het meest vervuilende systeem ter wereld is? Het stoot meer dan twee keer zoveel CO₂ uit als de internationale luchtvaart. Ja, zelfs in vredestijd. Toch worden vliegvelden als legitieme doelen gezien door groene ngo’s en militaire bases niet.”
Vorig jaar ontstond er controverse tijdens de jaarlijkse klimaatmars in Amsterdam. Sommige sprekers werden onderbroken omdat ze spraken over de genocide in Palestina. Tegenstanders beweerden dat een klimaatprotest niet de juiste plek was voor kwesties zoals oorlog en gewapende conflicten. Voorstanders, waaronder Chihiro’s Aralez Foundation, betoogden echter dat deze kwesties juist wél verband houden met elkaar; de oorzaken van de klimaatcrisis liggen in het koloniale kapitalisme, dat mede in stand wordt gehouden door de oorlogsindustrie.
Volgens Chihiro zitten we momenteel in een zeer rommelige transitie. “Het is geen rechtlijnig pad, maar te midden van de strijd zie je ook veel mooie dingen,” zegt ze. Ze noemt de overwinning van de Britse actiegroep Palestine Action, die erin slaagde om meerdere wapenfabrieken in het Verenigd Koninkrijk te sluiten. “Dergelijke acties zijn veel effectiever dan veel andere klimaatacties. Het zijn lokale overwinningen in een wereld van grootschalige vernietiging,” verzucht ze.
De kracht van beeldvorming
Chihiro benadrukt dat beeldvorming een belangrijke rol speelt in het vormgeven van ons begrip van milieu- en sociale rechtvaardigheidskwesties. In haar workshops ontleedt ze vaak beelden die in de groene beweging voorbij komen. Ze analyseert bijvoorbeeld de voorstelling van de aarde in onze handen, wat een gevoel van controle over de planeet suggereert. “Het deconstrueren van deze beelden is belangrijk omdat we voortduren worden gebombardeerd met beelden die een bepaalde boodschap overbrengen,” legt ze uit.
Chihiro ziet hoe kennis systemisch wordt verdraaid en verkeerd gepresenteerd, vooral in de media. Dit zorgt ervoor dat mensen blijven hangen in oppervlakkige gesprekken. Dit geldt ook voor wat er gebeurt in Palestina, zegt ze. “Er is valse framing; zelfs wanneer het geweld van Israël wordt genoemd, wordt het vaak geminimaliseerd en in een andere context geplaatst. Het idee dat een koloniserende macht (Israël) zelfverdediging kan claimen is juridisch fout, maar de westerse media ondersteunen dit verhaal. Ze bestempelen protesten tegen genocide ook vaak als simpelweg pro-Palestijns, waardoor ze worden gereduceerd tot nationalistische geschillen in plaats van een standpunt tegen oorlogsmisdaden.”
Chihiro vervolgt: “In het mondiale noorden, dat verwijst naar landen in Noord-Amerika en Europa, hebben mensen nog steeds een vals bewustzijn van democratie. Dit maakt het moeilijker voor hen om door die misleiding heen te prikken. In Zuid-Amerika hoef ik dit veel minder uit te leggen, omdat mensen daar imperialisme, corruptie en mediabedrog uit hun dagelijks leven kennen.”
Weerstand en volharding
Op de vraag of Chihiro veel weerstand ondervindt in haar werk, knikt ze langzaam. Het was vooral moeilijk in de beginjaren. “In die periode verloor ik contact met veel mensen,” zegt ze. “Mensen voelen zich soms aangevallen omdat ze zich schuldig voelen dat ze zelf niets doen als ze geconfronteerd worden met iemand die dat wel doet.”
Toch benadrukt Chihiro het belang van altijd vanuit het hart te spreken. Ze adviseert daarbij de 10%-regel: “deel slechts 10% van wat je weet, zodat mensen het kunnen verwerken en zelf kunnen beslissen wat ze ermee doen,” legt ze uit. Tegenwoordig geeft ze slechts één argument wanneer iemand iets onjuist zegt, en deelt ze links naar interessante studies. “In Nederland willen mensen vaak discussiëren, maar ik ga niet in discussie met iemand die toch niet betrokken is,” verklaart ze. “Laat je in ieder geval niet ontmoedigen door mensen die je niet begrijpen of je voor gek verklaren. Soms zie je dat mensen jaren later toch van gedachten veranderen, meestal nadat jij al verder bent gegaan.”
Invloeden uit de natuur
Chihiro gelooft dat we veel kunnen leren van de geschiedenis. “Het geeft ons weerbaarheid en helpt ons gewelddadige momenten te begrijpen en in context te plaatsen.” Ze leest veel om zichzelf een stevige basis te geven en om beter te begrijpen hoe ze verder kan. “Door geschiedenis en kennis als basis te gebruiken, kan ik de complexiteit van de wereld beter navigeren en bijdragen aan positieve verandering,” legt ze uit.
“Maar ik leer ook veel van niet-menselijke plekken en wezens,” vervolgt Chihiro. “Een bos, een rivier of een berg inspireren me enorm. In Bolivia, omringd door de bergen van La Paz, voel ik me klein op een gepaste en nederige manier. Bij een rivier ervaar ik de kracht van loslaten en meebewegen met de stroom. Bomen in een bos herinneren me aan de kracht van samenwerking en regeneratie.” Deze natuurlijke plekken, die al functioneren binnen andere culturen en economieën, leren haar veel over hoe we kunnen leven en samenwerken op een manier die de aarde en elkaar respecteert.
Muziek als middel
In de nabije toekomst wil Chihiro zich meer richten op muziek als een essentieel onderdeel van haar activisme. “Muziek, vooral protestsongs, is een krachtige manier om politieke emoties collectief te delen.”
Ze huilt niet elke keer als ze schokkende beelden ziet, omdat ze geleerd heeft te functioneren te midden van onrecht. “Maar ik heb wel een plek nodig om emoties los te laten; anders wordt het een ophoping van ongezonde functionaliteit.” Ze glimlacht. “Muziek heeft veel functies: het kan therapeutisch zijn en een mooi cadeau voor iemand anders. De tijd is rijp voor muziek om een middel te zijn voor heling en verbinding binnen de klimaatbeweging.”